W środę, 9 czerwca 2021 r. o godz. 16.00, Gombin Jewish Historical and Genealogical Society (Gombin Society) oraz Burmistrz Miasta i Gminy Gąbin odsłonią tablicę upamiętniającą społeczność żydowską Gąbina.
W uroczystości, która odbędzie się w formie hybrydowej, wezmą udział: Burmistrz Miasta i Gminy Gąbin Krzysztof Jadczak, Prezes Gombin Society dr Bernard Guyer oraz Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich.
Wydarzenie, w którym uczestniczyć będą potomkowie Żydów gąbińskich z wielu krajów, będzie transmitowane na żywo, dostępne do oglądania na całym świecie.
Pierwsza wzmianka o społeczności żydowskiej w Gąbinie pochodzi z 1507 roku. Z biegiem lat gmina rozwijała się, by w 1939 roku osiągnąć liczbę 2312 osób, co stanowiło ponad 40% ludności miasta. Żydzi gąbińscy prowadzili ożywioną działalność i aktywnie uczestniczyli w życiu miasta. Z Gąbina pochodzili m.in. Avraham Abele Gombiner, urodzony w 1637 r., wybitny talmudysta, znany ze swojego komentarza Magen Avraham, sędzia sądu rabinackiego i rabin Kalisza. Rejzl Żychlinska (1910-2001) w swoich utworach poetyckich uchwyciła zaginiony świat sztetla. Za wkład w rozwój literatury jidysz otrzymała w 1974 r. izraelską nagrodę Itzika Mangera.
Synagoga gąbińska zbudowana w 1710 r. była unikalnym, okazałym przykładem drewnianej architektury synagogalnej w Rzeczypospolitej. Została wykonana w stylu „orientalnym”. Pod koniec XIX stulecia budynek odrestaurowano, dokonano przebudowy wnętrza i generalnego remontu. W okresie międzywojennym synagoga została wpisana na listę Narodowego Dziedzictwa Kultury.
21 września 1939 r. Niemcy spalili synagogę, a w kwietniu 1942 r. deportowali i zamordowali ponad 90% ludności żydowskiej Gąbina w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.
W 2015 r. wykonany został model synagogi w skali 1:30, który znajduje się w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, a w 2016 r. powstało wideo - wirtualny spacer po wnętrzach synagogi, dostępne na stronie internetowej Gombin Society.
Dialog i budowanie mostów między potomkami Żydów z Gąbina a współczesnymi mieszkańcami miasta, lokalnymi władzami i organizacjami kulturalnymi zajmującymi się pamięcią o przedwojennej Polsce trwa od ponad trzydziestu lat, od czasu nawiązania kontaktów w latach 80. ubiegłego wieku i pierwszego grupowego przyjazdu do Polski w 1999 roku, kiedy odsłonięto pomniki na cmentarzu żydowskim w Gąbinie i na terenie byłego obozu zagłady w Chełmnie. Gombin Society i Forum Dialogu współorganizowały "Szkoły Dialogu" w miejscowym liceum (2012 i 2019), których celem jest edukacja młodzieży o żydowskiej historii Gąbina.
Gombin Society powstało w 1923 r. w Stanach Zjednoczonych i było jedną z wielu landsmannschaften - imigranckich organizacji dobroczynnych. W 1996 r. towarzystwo zostało przekształcone w Gombin Jewish Historical and Genealogical Society i jest w pełni zaangażowane w pielęgnowanie pamięci o społeczności żydowskiej, a także kontynuuje dialog ze współczesnymi mieszkańcami Gąbina.
Obecnie Gombin Society jest zarejestrowaną organizacją non-profit w stanie Kalifornia, zrzeszającą członków na całym świecie.
Więcej informacji na stronie https://gombinsociety.org/
Kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Link do rejestracji na udział w uroczystości:
